Monday, March 26, 2018

આક્ષેપોની તલવાર, માફીની ઢાલ, લડીશ હું ધરાર

દિવ્યેશ વ્યાસ

(આ ઉદયશંકરે દોરેલું કેજરીવાલનું આ કાર્ટૂન www.pinsdaddy.com પરથી લીધું છે.)

‘ચતુરસેન, તમને બૌદ્ધિક બૌદ્ધિક કહીને મેં બહુ ચીડવેલા છે. ક્યારેક ગુસ્સામાં આવીને દેશ-વિરોધી પણ ગણાવી દીધા હશે. સ્યુડો સેક્યુલર ગણાવીને તમને ઉતારી પણ પાડ્યા હશે. આજે હું મારાં આ કડવાં વચનો અને આક્ષેપો માટે માફી માગું છું. મને માફ કરી દો....’ ફાંકેરામે આવીને તરત ઓશિયાળા ચહેરે માફીનામું રજૂ  કરી દીધું.

‘અમે આપણે તો ચર્ચાના માણસો, ક્યારેક ચકમક ઝરતી રહે, રોષના તણખા ખર્યા કરે, એમાં માફી શું માગવાની?’ ચતુરસેને ફાંકેરામને માફી પાછી ખેંચી લેવાની તક આપી.

‘ના, માફી માગવી જ પડે, મારી ભૂલોને ભૂલી જાવ અને મને માફ કરો.’ ફાંકેરામ કરગરવા માંડ્યો.

‘ગાંડા, આજે તને શું થયું છે? શેનાં નાટક માંડ્યાં છે?’ ચતુરસેન અકળાયા.

‘નાટક નથી ચતુરસેન, જરાય નાટક નથી. બસ ઇચ્છા થઈ ગઈ, એટલે નમ્રતાપૂર્વક માફી માગું છું.’

‘લાગે છે, આજે તારામાં કેજરીવાલનો આત્મા ઘૂસી ગયો છે. કેજરીવાલ આજકાલ એક પછી એક માફીનામાં બહાર પાડી રહ્યા છે. તેના સમાચારો પણ બહુ ચગી રહ્યા છે, એના ટ્રાન્સમાં તો તું નથી આવી ગયો ને? કે પછી કેજરીવાલની નકલ કરી રહ્યો છે?’

‘કેજરીવાલ તે કાંઈ મોટા કિંગ છે? કે એમની નકલ કરું?’

‘કેજરીવાલ ગમે તેમ તોય દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી એટલે કિંગ તો ગણાય!’

‘કિંગ હશે એ દિલ્હીના, મારે શું? નકલ કરવી જ હોય તો મોદીની કરું કેજરીની શા માટે?’

‘નકલ પછી કરજે, પહેલા એક સ્પષ્ટતા કર, કયા મોદીની નકલ? નીરવ કે નરેન્દ્ર મોદી? મારી પાસેથી સાઇકલ લેવા તે 600 રૂપિયાની લોન લીધેલી છે, એટલે પૂછવું જરૂરી છે.’

‘તમે મજાક છોડો, બોલો, મને માફ કરો છો કે નહીં?’

‘જો તું ગંભીરતાથી માફી માગતો હોય તો સાંભળી લે, બોલતાં પહેલાં ધ્યાન રાખો તો માફી માગવાનો વારો ન આવે. બાકી કેજરીવાલની જેમ આક્ષેપોની તલવાર, માફીની ઢાલ અને લડવું ધરાર હોય તો પછી મારે માફીની ફોર્માલિટીનો કોઈ મતલબ નથી.’

‘કેજરીવાલને તો લીગાલિટીનો પ્રશ્ન છે, આપણે એવું નથી. તેમને તો માનહાનિના કેસોથી છૂટકારો મેળવવો છે, પણ મારે એવો કોઈ સવાલ નથી. તમે માફ કરી દો, જેટલી જેવું ન કરશો. ક્ષમા વીરસ્ય ભૂષણમ્....’

‘મારે નથી વીરનું ભૂષણ જોઈતું કે નથી પદ્મ ભૂષણ બનવું... હવેથી બોલતા પહેલાં ધ્યાન રાખજે. છેલ્લે સાચું કહી દે, માફી માગવાનું કેમ સૂઝ્યું?’

‘આજે જ્યોતિષની કૉલમમાં વાંચ્યું હતું કે માફી માગી લેજો, બાકી હેરાનગતિ વધશે.’

‘માફી તો દિલમાં ઊગવી જોઈએ, તું તો જ્યોતિષનું માનીને માફી માગે છે? જા નથી આપવી માફી.’

‘ચતુરસેન, હો સકે તો મુજે માફ કરના, ગલતી મારે સે હો ગઈ!!’

(‘દિવ્ય ભાસ્કર’ના 23મી માર્ચ, 2018ના તંત્રી પાન પર પ્રકાશિત ‘ગાંડી કુકરીનું ડહાપણ’ કૉલમની મૂળ પ્રત)

Friday, March 9, 2018

જાગી જા, નહિતર પૂતળાં જ નહિ, તનેય પતાવી નાંખશે

દિવ્યેશ વ્યાસ


(ત્રિપુરામાં લેનિનનું પૂતળું તોડી પડાયું, એ સમયની તસવીર શ્રેણી ગૂગલ ઇમેજ પરથી મેળવી છે.)

‘ચતુરસેન, મારી એક ઇચ્છા હતી, પરંતુ મનની ઇચ્છાના ભ્રૂણને મનમાં જ મારી નાંખવો પડશે.’

‘મહિલા દિવસનાં લેખો અને ભાષણોની અસર હજું ઊતરી નથી લાગતી. તારા માનસમાંથી ભ્રૂણહત્યા શબ્દોનું ભૂત કાઢવું પડશે.’

‘આમાં મહિલા દિવસને ક્યાં વચ્ચે લાવો છો? તમે તો સાવ દોસ્ત-દ્રોહી છો. એકવાર પણ ન પૂછતા નથી કે મિત્ર, તારી ઇચ્છા શું હતી? ઊલટું ઠેકડી ઉડાડવા માંડ્યા!’ ફાંકેરામે ધોખો કર્યો.

‘વાહ રે વાહ, મને દેશદ્રોહી સાબિત કરવા મથનારા ફાંકેરામને આજે હું દોસ્ત-દ્રોહી લાગવા માંડ્યો? ભાઈબંધ, ગેરસમજને મનમાંથી કાઢી નાંખ, પછી કદાચ મનની ઇચ્છાને મનમાં જ મારવી નહીં પડે.’

‘સલાહની દુકાન બંધ કરો. બોલો, તમને મારી એ ઇચ્છા વિશે જાણવામાં રસ છે કે નહીં?’

‘છે છે, ઇચ્છા છે... મૌખિક ચાલશે કે પછી  ઇચ્છા છે, એવું લેખિતમા આપું?’

‘ચાલશે ચાલશે. હવે મારી ઇચ્છાની વાત કરું તો મારે અણ્ણા હજારેનું મોઓઓહહહહટું પૂતળું બનાવડાવવું હતું. જેથી આવનારી પેઢીઓને યાદ રહે કે એક એવો જનનેતા હતો, જેણે દેશને બીજી આઝાદી એટલે કે ભ્રષ્ટાચારથી આઝાદી અપાવવા સંઘર્ષ કર્યો હતો.’

‘તારા જેવા વ્યક્તિપૂજક ભક્તજનને આનાથી વધારે મોટી ઇચ્છા પણ બીજી શું હોઈ શકે.’

‘હા ચતુરસેન, સાચું કહું છુ, મોટામાં મોટી ઇચ્છા તો આ જ હતી, પણ હવે ઇચ્છાને મારવી પડશે.’

‘કેમ શું થયું?’

‘તમે ન્યૂઝ નથી વાંચ્યા? ત્રિપુરામાં કટ્ટરપંથીઓએ લેનિનનું પૂતળું તોડી પાાડ્યું, પછી તો એવો સિલસિલો  શરૂ થયો કે પેરિયાર, આંબેડકર, શ્યામાપ્રસાદ મુખરજી અને છેલ્લે છેલ્લે તો ગાંધીજીનાં પૂતળાં પણ કટ્ટરવાદીઓના ઘાએ ચડી ગયાં... પૂતળાતોડ માહોલ વચ્ચે નવું પૂતળું મૂકવાનો વિચાર તો માંડી જ વાળવો પડે ને?’

‘આને દેશમાં વધી રહેલા તાલિબાનીકરણનો સંકેત ગણવો પડે. વિરોધી વિચારધારા ધરાવતા નેતાઓનાં પૂતળાં તોડાયાં, એમાં ગભરાઈ ગયો? આ જ કટ્ટરવાદીઓએ નરેન્દ્ર દાભોળકર, ગોવિંદ પાનસરે, કલબુર્ગી, શાંતનુ ભૌમિક અન ગૌરી લંકેશ જેવાં વિરોધી વિચારધારા ધરાવતા જીવતાં માણસોની સરેઆમ હત્યાઓ કરી નાખી હતી. એને તારા જેવા લોકોએ બહુ ગંભીરતાથી લીધી નહોતી, પરંતુ હવે યાદ રાખ, અણ્ણા હઝારે પોતાના આંદોલન દરમિયાન આ લોકોની દૃષ્ટિએ કંઈક આડુંઅવળું બોલી નાંખશે  તો તેમનેય પતાવી દેવામાં આવશે. પછી કહેતો નહીં કે કહ્યું નહોતું.’

‘અણ્ણા હઝારેને તો કંઈ ન થાય.’

‘બીજા ગાંધી બનવા નીકળશે તો ચોક્કસ હતા-નહતા થશે. અને આવું કંઈક થશે ત્યારે ખરેખર શું થયું હતું, એનો અંદાજ પણ નહીં આવે. આજે દેશમાં પૂતળાં તૂટી રહ્યાં છે, કાલે કટ્ટરપંથીઓ તો સંસદ કે સુપ્રીમ કોર્ટ પણ તોડી શકે છે. મોડો જાગીશ તો તુંય ક્યાંય ખોવાઈ ગયો હોઈશ અને તારા અણ્ણા પણ કયાંક ગુમ થઈ ગયા હશે.’

‘તમે આ રીતે ડરાવશો નહીં.’

‘ડરાવતો નથી, ડારો દઈને જગાડું છું. ભક્તિરસમાં તરબોળ ભલામાણસ, હવે જાગી જા!’

‘મારે  જાગીને તરત ચા પીવા જોઈએ છે. પીવડાવશો ને?’

‘ચા તો અત્યારે જ પીવડાવી દઉં, પણ તારી ખરેખર જાગવાની દાનત છે?’

(‘દિવ્ય ભાસ્કર’ના તંત્રી પાન પર 9મી માર્ચ, 2018ના રોજ ‘ગાંડી કુકરીનું ડહાપણ’ કૉલમ માટે લખાયેલો અને સંજોગાવસાત્ પ્રકાશિત નહીં થઈ શકેલો વ્યંગ્ય લેખ.)